Het is maandagmiddag. Ik staar naar een torenhoge stapel opstellen op mijn bureau. 30 keer “Mijn vakantie” in gevarieerde handschriften, van piepkleine krabbels tot letters zo groot dat ze schreeuwen om aandacht. Ik neem een slok van mijn – inmiddels koude – thee en vraag me af: Waarom ben ik toch ooit juf geworden?
Tekst: Mandy de Bruijn Beeld: Wonderworks
En dan, als een reddende engel, is daar AI. Ik geef het toe: toen ik voor het eerst hoorde over AI in het onderwijs, dacht ik: Leuk speeltje, maar vast niet te gebruiken in de klas. Ik zag beelden voor me van robots die mijn klas zouden overnemen en mij zouden vervangen. Maar nu, na een jaar experimenteren, kan ik zeggen: AI is geen bedreiging, het is echt mijn geheime superkracht geworden.
Superkracht? Echt?
Nou, misschien niet in de zin dat ik nu vliegend door de klas zweef (al zou dat af en toe best handig zijn), maar AI helpt me op manieren die ik nooit had verwacht. Neem dat nakijkwerk bijvoorbeeld. Vroeger spendeerde ik avonden aan het strepen van dt-fouten en het bedenken van verbeterpunten. Nu? Leerlingen gooien hun tekst eerst in ChatGPT of Grammarly en komen al met verbeterde versies bij me terug. Mijn rode pen krijgt eindelijk een beetje rust.
En differentiëren? Waar ik vroeger worstelde om voor elk niveau passende opdrachten te maken, doet AI dat in een paar seconden voor me. Nu typ ik in tools als Bram: “Maak een opdracht over breuken voor groep 6 op drie niveaus” – en het is er. Net alsof ik een extra paar handen heb. Geen knip- en plakwerk meer, geen extra uren achter de laptop. Gewoon klaar.
Van moeten naar mag ik nog een keer?
Maar het mooiste? AI maakt leren leuker. Echt. Ik zag leerlingen die normaal met lange tanden een les spelling deden, ineens gieren van het lachen omdat ze een quiz maakten in Blooket, met foute antwoorden die AI had bedacht. Of die ene leerling die nooit een pen wilde aanraken, maar ineens een spannend verhaal schreef omdat ChatGPT hem op weg hielp met een hilarisch begin.
“Juf, kunnen we dit vaker doen?” vroeg een leerling laatst na een les begrijpend lezen waarin we AI-verzonnen onzinverhalen ontmaskerden. Moet je nagaan – leerlingen die méér willen oefenen. Ik had nooit gedacht dat ik dat nog eens zou meemaken.
Maar AI is toch gevaarlijk?
Ja, AI heeft zijn gekke kanten. Soms verzint het dingen die niet kloppen (“De zee is droog”, echt waar?). En ja, leerlingen moeten leren dat AI niet altijd de waarheid spreekt. Maar is dat niet juist een geweldige les? We trainen ze om kritisch te denken, om feiten te checken, om vragen te stellen. AI is niet de vijand – het is een gesprekspartner die ze uitdaagt om slimmer te worden.
Dus… hoe begin je?
Heel simpel:
- Kies één tool. Probeer bijvoorbeeld Bram voor tekstgeneratie of Quizlet voor speelse herhalingsoefeningen.
- Gebruik het eerst zelf. Vraag AI om je een lesidee te geven en kijk wat eruit komt.
- Betrek je leerlingen. Laat ze experimenteren en samen ontdekken wat werkt (en wat niet).
- Lach om de fouten. Want geloof me, AI maakt hilarische fouten – en die leveren de beste leerervaringen op.
Leuke AI-lesideeën om direct te gebruiken
Wil je AI in je klas inzetten, maar weet je niet waar te beginnen? Hier zijn een paar simpele, toffe lesideeën:
Creatief schrijven met AI
Tool: ChatGPT, DeepL Write, Socratic by Google
Laat ChatGPT een gek begin van een verhaal genereren. De leerlingen moeten het verder schrijven en hun eigen draai eraan geven. Bonus: laat ze elkaars verhalen verbeteren met AI-feedback!
Foutenspeurneuzen
Tool: Grammarly, LanguageTool, Scribbr AI
Laat AI een tekst genereren met opzettelijke taalfouten (dt-fouten, kromme zinnen, of Engels-Nederlands door elkaar). Wie vindt de meeste fouten en kan ze goed verbeteren?
AI in rollenspellen
Tool: ChatGPT, D-ID AI Avatars
Laat leerlingen met AI een dialoog bedenken voor een rollenspel. Bijvoorbeeld: “Een klant klaagt in een restaurant. Hoe reageert de ober?” Vervolgens spelen ze het uit.
Fake news detector
Tool: Google Fact Check
Explorer, ChatGPT, YouVerify
Geef leerlingen een AI-gegenereerd nepnieuwsbericht en een echt nieuwsbericht. Kunnen ze ontdekken welke nep is? Laat ze onderbouwen waarom!
AI als huiswerkhulp
Tool: Khanmigo (Khan Academy AI), Socratic by Google, ChatGPT
Leer leerlingen hoe ze AI slim kunnen inzetten bij huiswerk. Bijvoorbeeld: hoe stel je een goede vraag aan AI zonder meteen het antwoord voorgeschoteld te krijgen?
AI-gegenereerde quizzen
Tool: Blooket, Quizizz, Kahoot AI
Gebruik tools als Blooket of Quizizz om automatisch quizvragen te laten genereren over de lesstof. Leerlingen kunnen ook zelf quizzen maken en elkaar testen!
Gedichten en rijmen met AI
Tool: ChatGPT, DeepL Write, Poem Generator AI
Laat AI een gedicht maken met bepaalde woorden en ritmes. Leerlingen kunnen het verbeteren, herschrijven of zelf een nieuw gedicht maken.
Begrijpend lezen:
AI als tekstdetective
Tool: ChatGPT, SummarizeBot, DeepL Write
Geef AI een tekst en laat het een samenvatting maken. Klopt die samenvatting? Wat mist er? Laat leerlingen AI verbeteren en kritisch nadenken over welke informatie belangrijk is. Of laat AI expres een verkeerde of onvolledige samenvatting maken van een tekst. Kunnen leerlingen de fouten vinden en verbeteren?
Verhaalsommen
met AI-visuals
Tool: Canva (AI-afbeeldingen), DALL·E, Wordtune
Laat AI een verhaalsom genereren en vervolgens een afbeelding erbij maken. Kunnen leerlingen de juiste berekening bedenken op basis van de AI-afbeelding?
AI als rekendocent
Tool: Photomath, Khanmigo (Khan Academy AI), Socratic by Google
Laat leerlingen een moeilijke rekensom invoeren in een AI-tool. De AI legt stap voor stap uit hoe je het oplost. Kunnen leerlingen een betere uitleg geven dan AI?
Stripverhalen met AI
Tool: Pixton, Canva (AI-illustraties), Storyboard That
Laat AI een kort verhaal genereren en gebruik een AI-tool om er een stripverhaal van te maken. Leerlingen voegen zelf tekstballonnen toe!
AI als raadselmaker
Tool: Riddle Generator AI, ChatGPT, Kahoot
Laat AI een raadsel maken en leerlingen oplossen. Of laat leerlingen AI uitdagen door zelf een raadsel te bedenken!
Er zijn nog talloze lesideeën met AI te bedenken. Elke leerkracht moet echt het voordeel hiervan gaan ontdekken! Dus ik zeg: probeer het uit in je klas!
Het onderwijs verandert. Wij kunnen toekijken… of meedoen. Ik koos voor dat laatste. En weet je wat het mooie is? Mijn leerlingen leren meer, ik houd tijd over, en we hebben samen lol. Wie wil dat nou niet? AI gaat jou echt niet vervangen als leerkracht – het geeft je juist meer ruimte voor wat écht belangrijk is: contact, creativiteit en maatwerk.
En het mooie? Je hoeft geen expert te zijn. Begin klein, lach om de fouten, en ontdek samen met je leerlingen wat mogelijk is. Dus, collega’s, mijn vraag aan jullie: welke AI-tool ga jij deze week uitproberen?
P.S. Leuk om te weten. Ik heb ook een AI-misbaksel gehad hoor. Een gedicht over “de Nederlandse woestijn” vol met kamelen en zandduinen bij Urk. Dat werkje hangt nu ingelijst in de klas – als bewijs dat zelfs de slimste technologie soms compleet de weg kwijt kan zijn. En weet je wat? Mijn leerlingen vonden het geweldig. “Juf, AI snapt echt niks van Nederland!” precies de kritische blik die we willen ontwikkelen.
Onze taak? Leren hoe je AI optimaal benut, maar wel altijd even nadenken voor je iets voor waar aanneemt.
